Maastricht

Een reus als politiek statement aan adres keizer Karel V.

Als je onder aan de voet van Gigantius van Maastricht staat dan besef je hoe goed gekozen de naam van de reus is. Door zijn indrukwekkende omvang ben je niet meteen geneigd in te zoomen op de details, terwijl die in verhouding ook nogal groot zijn uitgevallen. De meest opvallende details zijn twee figuurtjes die vanuit een jute zak een beetje bangelijk de wereld in kijken. Zij vertellen in feite het verhaal van het ontstaan van Gigantius van Maastricht

In 1550 kwam keizer Karel V naar Maastricht om zijn enige zoon Philips II voor te stellen aan de inwoners. Tegen zijn bewind kwamen de Nederlanders in opstand met de Tachtigjarige Oorlog als gevolg. Ter gelegenheid van de komst van vader en zoon werd in Maastricht een feestelijke intocht (ommegang) georganiseerd. Het straat historisch vast dat daarin een gigantische reus met een lengte van zeven meter is meegevoerd. In een buidel staken twee poppen. Zij stelden de twee toenmalige bestuurders voor, de hertog van Brabant en de prinsbisschop van Luik. De Maastrichtse gilden brachten met de poppen symbolisch tot uitdrukking dat zij deze twee machthebbers 'in hun zak' hadden. Met andere woorden: deze oudste reus van Maastricht was een politiek statement. In 1968 werd de Maastrichtse reus nieuw leven ingeblazen. Hij heet Gigantius en met zijn lengte van bijna zes meter is de uit staal en polyester opgetrokken reus een van de grootste van Nederland.

Het bestaan van de reus in 1550 is door middel van een wetenschappelijke studie bewezen. Wat er daarna met de pop is gebeurd, is niet bekend. Evenmin is bekend of Maastricht later nog andere reuzen heeft gekend. Het opnieuw tot leven wekken van een reuzencultuur in Maastricht heeft een carnavalsachtergrond.

Omdat niet bekend was hoe de oorspronkelijk reus heette, werd de nieuwkomer Gigantius genoemd, een voor de hand liggende naam. Gigantius werd voor de eerste keer meegedragen in de carnavalsoptocht van 1969. Hij zag er uit als een Romein. Daartegen rees protest. Op grond van een omschrijving in een oud Spaans geschrift werd de reus veranderd in een 16de eeuwse Duitse krijger. Hij werd uitgerust met een groot kromzwaard en een hellebaard. Aan een riem hing de buidel met de twee poppen. Zo ziet Gigantius er nog steeds uit. De ster op zijn borst is het oude stadswapen van Maastricht. In 1977 werd Gigantius in deze vorm tijdens een groot feest gedoopt op het Vrijthof. Zijn peter was reus 'Don Christoph' uit het Belgische Hasselt en reuzin Getrund uit Venlo was peter.