Goirle


Reuzengilde Goirle-Riel

Het ontstaan van de Goirlese reuzin en de Rielse Reus

In 2011 nam Johan Swaans het initiatief om - zoals het toen werd gezegd - een reus voor Goirle te bouwen. Hij bracht dit ter sprake bij de toenmalige burgemeester Machteld Rijsdorp. Zij vond dat een prima idee, maar zo zei ze: "Dan moet er ook een reus of reuzin voor Riel komen". In 2012 zetten Johan Swaans en Thijs Kemmeren het reuzenproject in gang. Wim van Beurden †, Mathieu van den Tillaart en Jozef van den Corput hebben zich daar vervolgens bij aangesloten.

Als snel werd besloten tot een reus voor Riel en een reuzin voor Goirle. Belangrijk uitgangspunt in het project was dat in de reuzin het DNA van Goirle en in de reus het DNA van Riel tot uitdrukking diende te komen. Een aantal mensen in Riel zijn bij elkaar gekomen om te bespreken hoe de Rielse reus eruit zou moeten zien.

Na korte tijd was men eruit: als naam voor de reus van Riel werd Toon mee `t vèèreke gekozen naar Antonius Abt, verbonden met het dorp en onder andere patroon van boeren, leerlooiers, varkens en huisdieren. Een werkgroep in Goirle heeft zich gebogen over het profiel van de Goirlese reuzin. Daaruit kwam naar voren dat het een stoere, pronte reuzin zou moeten worden.

Op de voorpagina van het Goirles Belang van 6 maart 2013 verscheen een groot artikel met als kop "De reuzen komen er aan!" Daarin werd onder andere als naam voor de Goirlese reuzin genoemd: "Marie de baker". Het koppelen van haar naam aan de Goirlese reuzin viel echter niet goed bij haar familie die stevig bezwaar maakte. Reden voor het reuzenproject om een andere naam te kiezen. Het werd de fantasienaam Johanna Abcovia. Deze naam is verbonden met Abcoven, de oudste heertgang van Goirle, waar volgens een oud verhaal ene Johanna ooit bewoonster van het kasteel van een reus is geweest.

In augustus 2013 besloten de leden van het reuzenproject voortaan het Reuzengilde Goirle en Riel te vormen en het reuzengilde onder te brengen bij de Stichting Culturele Manifestaties Goirle.

Het tot stand komen van de Goirlese reuzin en de Rielse Reus

Het bestuur Reuzengilde Goirle en Riel.

Toon mee `t vèèreke is een ontwerp van tekenaar Cees de Jong uit Riel. Johanna Abcovia is ontworpen door de Goirlese kunstenares Hennie Bertens - van de Pol. De ontwerpen werden eind september 2013 gepresenteerd tijdens Place des Frères. Daar werd ook een kunstveiling van werken van Goirlese en Rielse kunstenaars gehouden om gelden binnen te krijgen.

In 2013 werd contact gelegd met lasbedrijf Peter de Jong dat bereid was het frame van de reuzin en de reus voor een aantrekkelijke prijs te vervaardigen. De stevige frames - bovenstellen en onder-stellen op wielen - waren eind april 2014 gereed.

In september 2014 is Hennie Bertens- van de Pol begonnen met het maken van de kop van de reus en de kop van de reuzin. Eind april 2015 waren er twee schitterende, gepolyesterde koppen gereed en geschilderd. In de koppen is zo’n 180 kilo klei verwerkt. Vanaf eind februari 2015 heeft een viertal dames intensief gewerkt aan het maken van de kleding. Medio mei 2015 was deze grote klus geklaard en werden Johanna Abcovia en Toon mee `t vèèreke in prachtige kleding gestoken. In de kleding van de reuzin is ongeveer 80 meter stof verwerkt en in de kleding van de reus ongeveer 35 meter.

In de zakken van het kleed van de reuzin zitten een grenspaal, een toren van de St. Janskerk, een weefspoel, een Gools geitje en een Goirlese vlag, De grenspaal , de weefspoel en de toren van de St. Janskerk zijn gemaakt door de Hobbysoos.

In de loop van het wordingsproces verschenen er in het Goirles Belang 8 artikelen onder de titel “De reuzen komen er aan! ” Op 23 april 2015 was er in het programma Landinwaarts op NPO2 een reportage over het vervaardigen van de reuzin en de reus. Het Brabants Dagblad, De Tilburgse Koerier publiceerden over reus en reuzin. Omroep Brabant, Omroep Tilburg en de Lokale Omroep Goirle besteden er aandacht aan. De reus en de reuzin werden voor het eerst opgebouwd en volledig aangekleed op 16 mei 2015. Helemaal opgebouwd zijn beide giganten even groot: ongeveer 4 meter en 30 centimeter Op 22 mei werden ze opgesteld in de hal van het gemeentehuis van Goirle. Dankzij financiële bijdragen van de gemeente Goirle, het Prins Bernard Cultuurfonds, diverse andere subsidiefondsen en schenkingen in natura konden de kosten van zo'n € 11.000,- opgebracht worden.

Presentatie van reuzin Johanna Abcovia en reus Toon mee `t vèèreke

Op 23 mei 2015 was het zover. Op die zaterdagmorgen presenteerde Stichting Culturele Manifestaties Goirle/ Reuzengilde Goirle en Riel vol trots reuzin Johanna Abcovia van Goirle en reus Toon mee`t vèèreke van Riel. Een prachtige reuzin en prachtige reus waren tot stand gekomen. Tijdens een feestelijke bijeenkomst in het gemeentehuis van Goirle vond de onthulling en de presentatie plaats. Hierna schreef toenmalig burgemeester Machteld Rijsdorp de Rielse reus en de Goirlese reuzin symbolisch in het Bevolkingsregister in. Johan Swaans tekende de akte voor Johanna Abcovia en Jozef van den Corput tekende de akte voor Toon mee`t vèèreke. Daarmee waren ze officieel nieuwe inwoners van Goirle en Riel geworden. Sinds die dag zijn ze de grootste en meest imposante inwoners van de gemeente.

Bij deze bijzondere gebeurtenis waren de Tilburgse reus Fraans Krèùk en de Hilvarenbeekse reuzin Hildewaris de getuigen van Johanna Abcovia. Reus Peer Paorel van Oisterwijk en reuzin Gullemoei van Gilze waren de getuigen van Toon mee `t vèèreke . Daarnaast waren vertegenwoordigers van verschillende reuzengenootschappen in Nederland en andere genodigden bij de bijeenkomst aanwezig. Onder het genot van een drankje en een passend geboortehapje in de vorm van chocoladeflikken met roze en blauwe muisjes konden de aanwezigen de reus en de reuzin bewonderen. Het Reuzengilde werd uitbundig gefeliciteerd en velen lieten blijken dat ze beide giganten schitterend vonden. Het evenement werd muzikaal opgeluisterd door muziekgroep Koel Serveren. Reus en reuzin bleven nog enkele weken in het gemeentehuis opgesteld om de inwoners ven Goirle en Riel en andere belangstellenden de gelegenheid te geven met hen kennis te maken.

Activiteiten van Reuzengilde Goirle en Riel

Sinds 23 mei 2015 tot nu hebben Reuzengilde Goirle en Riel met reuzin en reus deelgenomen aan een groot aantal evenementen in Goirle en Riel en ver daarbuiten:

* Zij namen deel aan 25 reuzenoptochten en historische stoeten waarvan 15 in Belgie:
De eerste optocht van reus en reuzin was de Reuzenoptocht in Oisterwijk op 20 september 2015.
* Zij luisterden in Goirle en Riel diverse evenementen op:
- de opening van de Leybron in Riel op 4 oktober 2015;
- het afscheid van burgemeester Machteld Rijsdorp op 15 september 2016;
- de installatie van Mark van Stappershoef als nieuwe burgemeester op 28 september 2016;
- Goirle Presenteert op 2 oktober 2016;
- de ontvangst van de koninklijke familie tijdens Koningsdag Tilburg op 27 april 2017;
- Gools Goud in Beweging op 28 mei 2017;
- ondersteuning van Serious Request bij doorkomst in Riel op 21 december 2018;
- de opening van de tentoonstelling van amateurkunstenaars in het gemeentehuis op 3 mei 2019;
- de intocht van de deelnemers aan de Wandelavondvierdaagse op 6 juni 2019;
- de streetrace door de Goirlese dorpskern op 10 juni 2019;
- de opening van de Goirlese kermis op 29 juni 2019;
- de huldiging van Ireen Wüst in Goirle op 21 mei 2022.
* Reuzin Johanna Abcovia en reus Toon mee`t vèèreke in de tv-serie 'The Spectacular'.
In januari 2022 waren de beide reuzen te zien in de vierdelige tv-serie over de IRA-aanslagen in Limburg.
* Reus en reuzin als peter en meter voor nieuwe reuzen in Aarle-Rixtel.
Op 10 april 2022 waren reuzin Johanna Abcovia en reus Toon mee`t vèèreke de peter en meter van reus Boel. Boel en reus Nölle zijn de nieuwste reuzen van Nederland.
* Zij waren op 6 juni 2022 present bij de (her)opening van het Bisschop de Vetplein in Gilze.
* De Goirlese reuzin en de Rielse reus waren present bij de Vuelta.
Op zondag 21 augustus 2022 luisterden de Goirlese reuzin en de Rielse reus samen met reuzin Gullemoei van Gilze en reus Sjtuf van Roermond de doorkomst in Gilze van de Vuelta wielerkoers op.
* Reuzin Johanna Abcovia en reus Toon mee`t vèèreke 'terug naar school'.
Reuzengilde Goirle en Riel verzorgde presentaties over reuzen en de reuzencultuur op basisschool De Vonder in Riel en op basisschool de Kameleon in Goirle.
* Internationale Reuzenstoet door Goirle in 2018.
Het hoogtepunt van de activiteiten van Reuzengilde Goirle en Riel is zonder twijfel de grote internationale Reuzenoptocht die op 7 oktober 2018 door het centrum van Goirle trok. Er namen 31 reuzen en reuzinnen uit Brabant, Limburg, Vlaanderen en Wallonië deel, begeleid door diverse muziekgroepen. Johanna Abcovia en Toon mee `t vèèreke waren daarbij gastvrouw en gastheer. Voor kinderen waren er speciale activiteiten: reuzen tekenen en reuzenspeurtocht. En er werden verhalen over reuzen verteld. De festiviteiten werden afgesloten met een spetterend optreden van de band Ogham. De eerste Reuzenoptocht ooit in Goirle was een groot succes en trok zo'n 10.000 toeschouwers.

Met hun deelname aan (reuzen) optochten en evenementen laten de Goirlese reuzin en de Rielse reus zien dat zij:

- ambassadeurs zijn van Goirle en Riel en daarmee een belangrijke rol spelen bij het wijd en zijd op de kaart zetten van Goirle en Riel;
- het DNA van de Goirlese en Rielse gemeenschap vertegenwoordigen en een verbindende factor zijn voor beide gemeenschappen;
- midden in de Goirlese en Rielse samenleving staan;
- met hun deelname aan evenementen in binnen- en buitenland de reuzencultuur onder de aandacht brengen van jong en oud.

Naar ruwe schatting hebben in de aflopen 7 jaar meer dan een kwart miljoen mensen de reus van Riel en de reuzin van Goirle gezien en daarmee weet van Riel en Goirle. Reus en reuzin zijn daarmee het grootste Gôolse Geheim!

Goirle, september 2022,

Stichting Culturele Manifestaties Goirle/Reuzengilde Goirle en Riel,

Mathieu van den Tillaart, secretaris

Het Reuzengilde Goirle-Riel heeft een eigen website.

Bovenstaande tekst is een geactualiseerde versie van een artikel eerder gepubliceerd in: Rond de schutsboom, periodiek van Stichting Erfgoed Goirle "De Vyer Heertganghen", jaargang 42, nr. 2 - juli 2022.