Gilze


Stichting de Gilse Reus

Pronte vrouw draagt aan bedelarmband en in korf de identiteit mee van Gilze.

Gullemoei, een cultureel burgerinitiatief.

Op Koningsdag 2015 werd in het Brabantse dorp Gilze voor de eerste keer het Kaajenspel gespeeld. Dit historische spel lijkt op kegelen. Omdat de inwoners van Gilze vroeger te arm waren om zich kegels te kunnen veroorloven, gebruikten ze 'kaajen' (stenen). Het spel werd opnieuw geïntroduceerd door Stichting De Gilse Reus, de organisatie achter reuzin Gullemoei. Dat uitgerekend een reuzenstichting met dit oude spel weer op de proppen kwam is niet zo vreemd, legt secretaris Mariëlle Oomen uit. Reuzin Gullemoei is in alles een uitdrukking van de identiteit van Gilze. Aandacht hebben voor het erfgoed is daar een wezenlijk onderdeel van.

De 4,5 meter hoge reuzin is voorzien van een paar creatieve uitingsvormen om het eigene te laten zien van de gemeenschap die ze vertegenwoordigt. Gullemoei draagt Gullemoeibijvoorbeeld een bedelarmband. Omdat ze staat voor alles wat Gils is, maakt de reuzin haar opwachting bij zoveel mogelijk festiviteiten. Van elke activiteit wordt een souvenir als bedeltje aan de armband gehangen. Zo is een molletje aan de bedelarmband een herinnering aan een jaarlijks straattheaterfestival onder de naam Mollebos. Een medaille werd aan de armband gehangen na de aanwezigheid bij een paardenwedstrijd.

In haar linkerhand draagt Gullemoei een gevlochten korf. Deze is een verwijzing naar het Brabantse gebruik om de kraamvrouw in het kraambed te bezoeken: 'Meej de krommen èèrem'.In de kromming van haar arm droeg een vrouw (buurvrouw, vriendin, tante) een mandje met daarin voedsel waarmee de kraamvrouw aan kon sterken. De korf van Gullemoei moet langzamerhand gevuld gaan worden met streekproducten uit Gilze, opnieuw een manier om de identiteit onder de aandacht te brengen van het publiek, aldus secretaris Mariëlle Oomen. Brabanders laten zich graag voorstaan op hun Bourgondische aard, wat als het ware door het woord 'gul' wordt verteld.

De mand past goed bij Gullemoei. Haar voorkomen straalt uit dat het een betrokken vrouw is, een waar moederfiguur met haar witte schort en volle boezem. Toen de groep rond deze reuzin plannen ging ontwikkelen en met een keuze moest maken tussen een vrouw en een man, werd gemotiveerd gekozen voor een vrouw, een moeder, een 'moei'. "Een moeder is toch het symbool van de kracht van onze gemeenschap, zeker in relatie tot de grote gezinnen die in een Brabants dorp als het onze vroeger gemeengoed waren", vertelt Mariëlle Oomen. Met deze verklaring als achtergrond zou je een reuzin verwachten op leeftijd, maar het is juist een vrouw in de bloei van haar leven. Door haar uitstraling moet ze ook jongere mensen als vrijwilliger aan de groep binden.

Nadien zijn de stichting en de begeleidende groep doorgegaan met het ontwikkelen van nieuwe ideeën, zoals het Kaajenspel en een kleurplaat voor de jeugd. Een lid van de heemkundekring leverde een waardevolle bijdrage aan de inbedding in de gemeenschap door in een archiefstuk uit 1698 de naam van de reuzin een zekere historische context te geven. In dat jaar stond in het hartje van Gilze een 'stedeke' (boerderijtje) met de naam 'Gullekens Moeij'

Auteur Paul Spapens

De Stichting De Gilse Reus heeft een eigen website.