Bergen op Zoom

Ansjovion en Aspergilda in gezelschap van het Errebeesjesorkest.

Reuzen Brabantse Wal (Bergen op Zoom) dragen streekproducten uit.

In de buurt van Bergen op Zoom staat langs de A 58 een toeristisch bord met het opschrift 'Brabantse Wal'. Dit is een regio die wordt gevormd door de gemeenten Bergen op Zoom, Steenbergen, Woensdrecht en Roosendaal. Samen timmeren ze aan de weg door middel van streekproducten. Dit leverde twee reuzen op: Ansjovion en Aspergilda. Als deze twee reuzen er op uit trekken worden ze vergezeld door het Errebeesjesorkest (aardbeienorkest), ofwel Corps des Fraises zoals op het vaandel van deze muziekgroep staat.

Samen staan ze voor de drie A's van de streekproducten van de Brabantse Wal: ansjovis, asperges en aardbeien. Ansjovion en Aspergilda zijn in 2003 opgericht en ze worden beheerd door de Stichting Reuzengezelschap De Brabantse Wal. Vier jaar later kregen ze van de gemeente Bergen op Zoom het inburgeringspaspoort. Op 6 juni 2011 zijn ze opnieuw in de kleren gestoken en kregen de koppen een nieuw aanzicht. De twee reuzen zijn toen ook met elkaar getrouwd.

De mannelijke reus Ansjovion ziet er uit als een vissersman (weervisser, een eeuwenoude techniek voor het vangen van ansjovis). Hij herinnert er aan dat de vroegere welvaart van Bergen op Zoom onder meer was gestoeld op ansjovis. Veel oude historische bronnen verwijzen daar naar. Op haar beurt is de vrouwelijke reus Aspergilda de verpersoonlijking van de asperge. Sinds de negentiende eeuw worden in Nederland op grotere schaal asperges gekweekt. Het oudste nog bestaande gebied uit die tijd is Bergen op Zoom en omgeving, de Brabantse Wal. Een derde streekproduct is de aardbei. Vandaar dat in Bergen op Zoom en op de Brabantse Wal wordt gesproken van de drie A's.

Sinds 2011 is er een vierde A, van het nieuwe aardappeltje van het naburige Tholen. Dat deze vierde A is toegevoegd vloeit voort uit het denken in de Brabantse Wal, hartland van de Delta die op zijn beurt wordt gevormd door de provincies Noord-Brabant, Zeeland, Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen en Zuid-Holland. Een streekproduct dat gebruikt wordt om de cultuurhistorische banden aan te halen met een andere regio is bijzonder.

De bouw van Aspergilda en Ansjovion heeft enkele jaren geduurd, zegt Hans Boschman (1951), in de jaren '80 van de vorige eeuw betrokken bij de bouw van een paar reuzen die het historisch dweilen tijdens Vastenavond (carnaval) in Bergen op Zoom een nieuwe impuls moesten geven. Deze reuzen deden waarvoor ze bedoeld waren en werden weer afgebroken, maar het idee liet Hans Boschman niet los. Hij bedacht een verhaal met als titel 'Lofdicht der delicatessen' waarin de hoofdrol was weggelegd voor twee reuzen: Scheldeprins Ansjovion en de aller-beminnelijkste hoveniersdochter Aspergilda. Vissers die hun netten uitwierpen in de Zeeuwse wateren vreesden de woeste Scheldeprins Ansjovion. Er werd beweerd dat deze 'zeezuiper' de hoveniersdochter Aspergilda naar de diepste krochten van de Schelde had meegevoerd. Maar iedereen bleek zich deerlijk te hebben vergist. Ansjovion was juist een goedzak die Aspergilda tijdens een storm had gered

De groep rond de twee reuzen en het Errebeesjesorkest heeft eigen tradities ontwikkeld. Het seizoen van optredens wordt afgesloten met een bijeenkomst die 'Loofverbranding' wordt genoemd. Vroeger werd aan het eind van het aspergeseizoen het loof verbrand. Tijdens de Loofverbranding zingen de reuzenmensen rond Aspergilda en Ansjovion het Reuzenlied van de Brabantse Wal:

En Aspergilda is een reuzenmeid en hij een flinke vent,

Ansjovion, dat is zijn naam, denk wel dat je ze kent,

Ze zijn onafscheidelijk, ze horen bij elkaar,

Al jarenlang zijn zij dan ook een echt reuzenpaar.'

Auteur Paul Spapens

Vereniging Reuzengenootschap De Brabantse Wal heeft een eigen website.